Wat kun jij doen om met je stem te spelen in een sollicitatiegesprek?

Raak de snaar met je stem

  |   gastcollege, solliciteren & netwerken, zichtbaarheid

Wist jij dat je manier van spreken voor bijna 40% bepaalt hoe jij overkomt op een ander? In dit gastcollege leer je hoe jij positieve invloed kunt uitoefenen op je uitstraling vanuit je manier van spreken. Zodat jij meer succes en voldoening haalt uit de gesprekken die voor jou belangrijk zijn.

Stem- en zangcoach Mirjam Hartkamp zei meteen ja toen ik haar vroeg wat van haar kennis en tips met ons te delen over dit thema. Ik ontmoette haar als collega-workshop-aanbieder op het event Spring!. Mirjam leert mensen – al dan niet met stemklachten – optimaal gebruik te maken van hun stem, zodat ze overkomen zoals zij dat willen. Ze begeleidt acteurs en zangers, maar ook managers, docenten en andere professionals voor wie de stem een belangrijk instrument is. Ontzettend fijn dat ze hier ideeën mee wil geven die voor sollicitanten en netwerkers van waarde zijn..

Het belang van een goede presentatie

Waarom lukt het in een belangrijk (sollicitatie) gesprek niet altijd om je verhaal zo over tafel te krijgen dat de ander je begrijpt, waardeert en door laat gaan naar de volgende ronde? Vaak ligt dat aan de voorbereiding: je hebt goed nagedacht over de inhoudelijke kant van je verhaal: wat je zegt, welke argumenten je kunt aanvoeren. Maar waar we vaak minder over nadenken is over de verpakking van de boodschap: hoe je het brengt.

Waar het vaak mis gaat

Hoe we praten, hoe we klinken, wat anderen horen als wij aan het woord zijn, daar houden we ons vaak niet zo mee bezig. Dat is voor ons zo iets vanzelfsprekends dat we dat niet als iets los van onszelf zien. Daar komt bij dat je, door geluidsgolven die via de schedel naar het oor gaan, de klank van je eigen stem in je hoofd anders hoort dan je gesprekspartner hem hoort. Vandaar ook vaak de grote shock die je krijgt als je jezelf ineens terug hoort op bijvoorbeeld een video opname. “Nee! Klink ik zo?! Ik heb toch niet zo’n gekke stem?!”

Op opleidingen wordt ook weinig feedback gegeven op hoe we onze stem gebruiken en hoe je daardoor overkomt. Tegelijkertijd snap je echt wel hoeveel invloed een stem kan hebben op de beleving van een gesprek. Hoe vermoeiend is het niet om naar een presentatie te luisteren van iemand die de hele tijd met dezelfde monotone stem praat?!

 

In het nu volgende gastcollege van Mirjam Hartkamp leer je spelen met je stemgebruik zodat je meer resultaat uit je gesprekken haalt.

Raak de juiste snaar bij je gesprekspartner met je stemgebruik

Hoe je boodschap binnenkomt en wordt geïnterpreteerd door je gesprekspartner wordt beïnvloed door hoe je non-verbaal communiceert (je kledingkeus, gezichtsuitdrukking, lichaamshouding etc.), wat de inhoud van je verhaal is én op welke manier je de boodschap uitspreekt: hoe je verbaal communiceert.

Verbale communicatie kun je weer opsplitsen in twee niveaus: taalgebruik – dat wát je zegt, welke woorden je gebruikt – en stemgebruik: hóe je het zegt, je manier van spreken. In dit gastcollege leg ik de focus op stemgebruik, het spreken, en laat ik je zien welke invloed je daarmee uit kunt oefenen.

Wetenschappers hebben aangetoond dat mensen na het luisteren naar opnames van proefpersonen die het woord ‘hallo’ uitspreken, meteen al een oordeel hebben over hoe betrouwbaar, dominant en aantrekkelijk ze de spreker vonden. Dat betekent dat mensen alleen al op basis van je stem na een halve seconde een indruk over je hebben gevormd. Reden genoeg dus om bewust gebruik te maken van de verschillende elementen die jouw manier van spreken beïnvloeden.

Bij stemgebruik moet je denken aan..

★ Stemklank, bv helder of krakerig

★ Intonatie, bv levendig of monotoon

★ Spreektempo, bv snel of langzaam

★ Stiltes, bv rusten en adempauzes of doorratelen

★ Volume, bv hard of zacht

★ Articulatie, bv binnensmonds spreken of slissen

★ Toonhoogte, bv hoog of laag

 

Al deze aspecten bij elkaar bepalen hoe we overkomen op anderen.

Laat horen wie je bent en waar je voor staat

De grootste valkuil die ik in mijn praktijk tegen kom, is dat mensen tijdens het spreken te weinig van zichzelf laten zien. Ik denk bijvoorbeeld aan een vrouw die mij kwam en altijd op een zachte, rustige manier sprak met weinig mondbeweging en intonatie. Nadat we gewerkt hadden aan meer volume, expressie en een grotere articulatiebeweging, merkte zij dat ze tijdens vergaderingen op haar werk ineens niet meer werd onderbroken. Ze durfde te zeggen wat ze vond en collega’s interrumpeerden haar niet meer.

Misschien ben jij van nature ook geneigd om voorzichtig over jezelf te spreken, heb je een hekel aan opscheppen of vind je wat je vertelt niet zo interessant? Dan kan het helpen om door middel van je manier van spreken jezelf steviger neer te zetten zodat je voldoende de ruimte inneemt en stevig/overtuigd overkomt.

Hoe je het zegt, ben je zelf

Hoe kom je enthousiaster over?

Ben je op zoek naar meer enthousiasme in de stem, dan is een levendige intonatie essentieel. Met name mensen die het lastig vinden om zichzelf te profileren of mensen die een lage wat luie manier van spreken hebben, kunnen tijdens een sollicitatiegesprek extra letten op het gebruik van verschillende toonhoogtes in de stem. Het is slim om dit thuis alvast te oefenen door bv je antwoorden op veelgestelde vragen eerst eens te vertellen als een tell sell reclame. Sta je zelf toe om even net zo overdreven als in die reclames te praten. Je spreekt dan met veel meer energie en melodie in je stem dan je van normaal zou doen.

Iemand die van nature met weinig mimiek spreekt en monotoon zegt “Ik denk zeker dat ik u daar verder mee kan helpen.” zou tijdens een tell sell oefening expres een hele open blik op kunnen zetten en met overdreven verschillende toonhoogtes zeggen: “Ik denk ZEKER dat IK u daarmee verder kan helpen!” Daarna kun je dan een minder overdreven manier van spreken oefenen die wel levendig en enthousiast blijft.

Hoe kom je steviger over?

Om je plek in te nemen, moeten mensen je goed kunnen horen. Wat helpt is dat je tijdens het praten je kaak laat vallen en voldoende articuleert zodat het geluid van je stem eruit komt richting de ontvanger.

 

Wees je daarnaast bewust van de klank van je stem. Over het algemeen worden lagere stemmen als meer dominant beoordeeld dan hogere stemmen.

Als je steviger over wilt komen, experimenteer dan eens met ‘spreken als Sinterklaas’. Op dat moment daalt je strottenhoofd, heb je meer laagte in je stem en gebruik je een meer volle klank. Als je dit thuis geoefend hebt, kun je daarna proberen het weer meer met je eigen stem te zeggen maar iets van die laagte en volheid vast te houden.

 

Spreken met een volle stem die de ruimte vult en meer laagte heeft, geeft jou en je gesprekspartner meer een gevoel van zekerheid en ‘weten waar je over praat’. Een klant merkte bijvoorbeeld dat dit effect had als hij in vergaderingen een statement wou maken of steviger over wou komen in ouder of hoogopgeleid gezelschap. Met meer laag in zijn stem kreeg hij tijdens de vergadering meer voor elkaar dan met een lichtere of voorzichtige stem.

Hoe kom je empathischer over?

Kom jij van nature juist krachtig of dominant over en wil je een manier van spreken ontwikkelen die meer empathisch overkomt? Oefen jezelf dan in eerste instantie op het laten vallen van stiltes nadat je een statement hebt gemaakt. Daarmee laat je zien dat je jouw gesprekspartner de tijd en ruimte gunt om te verwerken wat je hebt gezegd en om daar op te reageren. Een hele effectieve tip als je met iemand praat die van zichzelf minder dominant is.

Probeer daarnaast je volume en toonhoogte te spiegelen aan je gesprekspartner. Dat kan betekenen dat je iets lichter of zachter spreekt dan je van nature gewend bent.

Oefen hardop en luister hoe dat klinkt

Mijn advies voor iedereen is om thuis alvast hardop je antwoorden op veelgestelde vragen te oefenen. Zoals Esther al had gezegd klinkt je eigen stem in je hoofd anders dan hoe je gesprekspartner hem hoort. Voor meer eerlijke feedback is het daarom heel handig om het oefenen op te nemen. De opnamekwaliteit van een telefoon of tablet is nog niet zo betrouwbaar als studiokwaliteit maar vaak wel goed genoeg om je eerlijke feedback te geven over bv spreektempo, levendigheid of articulatie.

 

Daarnaast kan het heel inspirerend zijn om te luisteren naar goede sprekers en hen na te doen. Ik vind zelf Obama een mooi voorbeeld van rustig spreken met voldoende laagte/gezag en voldoende levendigheid/intonatie. Soms kan alleen al spreken alsof je Obama bent je stemkwaliteit veranderen.

 

Ik wens je veel succes met het leren kennen van jouw eigen stemgebruik en het ontwikkelen er van. Mocht je daar professionele hulp bij willen gebruiken, dan doe ik dat graag. Kijk op mijn website voor meer informatie en mijn contactgegevens.

Hartelijke groet,

Mirjam Hartkamp

Hoe ik, Esther, leerde van mijn misser..

Als ik ongeremd mezelf ben, dan praat ik vooral heel enthousiast: snel, met een hogere stem, met veel woorden en gebaren. Veel mensen reageren daar positief op maar niet iedereen. Toen ik in gesprek was met de P&O medewerker van een grote schadeverzekeraar, een zakelijk type die kritisch zocht naar zekerheden en feiten, ontbrak de klik tussen ons voelbaar. Terugkijkend op dat gesprek zag ik dat ik in de start van het gesprek de klik had misgelopen door te enthousiast en vrolijk te beginnen.

Niet dat de man een zuurpruim was en dat het daarom niet klikte, maar hij zocht iets anders in mij. Was ik rustig aan begonnen, wel met een grote smile op mijn gezicht, maar pratend met een wat lagere stem en in een rustiger tempo, dan had ik beter aangesloten op zijn communicatiestijl en niet meteen de deur voor mezelf dichtgegooid.

 

Sinds dat gesprek begin ik altijd rustig en zodra ik het gevoel heb dat we een klik hebben, voer ik het tempo en mijn stemhoogte op richting mijn natuurlijke manier. Stapje voor stapje, de klik bewakend. Dat geeft mij niet de garantie dat ik de opdracht krijg, maar ik zorg in ieder geval dat we op relatieniveau op één lijn zitten. Is die er niet, dan kan ik de opdracht sowieso wel vergeten. Net als toen bij die bank.

Probeer eens met de tips van Mirjam te spelen voordat je weer een belangrijk gesprek in gaat. Of dat nou een sollicitatiegesprek is of een overleg. Probeer jezelf een beeld te vormen van wat de ander belangrijk vindt en bij jou aan wil treffen. Sluit dat volledig aan bij hoe jij van nature praat of is het slim om daar nog iets bewuster je aandacht op te richten?

Denk dus in de voorbereiding van zo’n gesprek niet alleen na over wat je inhoudelijk wilt zeggen, maar bedenk ook welke benadering je wilt kiezen en welke uitstraling hier het beste werkt.